MIZORAM MLA GENERAL ELECTION 2013 A MANIFESTO-A TELH TUR A AMFU GENERAL HQRS. RAWTNATE



1.      Marketing System Reform:
i)             The Mizoram State Agricultural Produces Marketing (Development and Regulation) Act, 2008 hi a taka tih puitlin ni se.
ii)          Thlai chin tur a hmalakna reng rengah a hralhna man (rate) chiangsa chauh zelah hma lak ni se.
iii)        Kan tharchhuah te awmze nei leh mumal taka kan hralh a, a tharchhuaktu leh a leitute’n hamthatna an hmuh ngei theih nan Regulated Market mumal tak hmun hrang hrangah siam ni se.

2.      Farmers’ Walfare Fund:
Kuthnathawktute hian kangmei avang te, khuarel chhiatna hrang hrang avangte in chhiat kan tawk fo thin a. Hetiang chhiatna a lo awm changte hian chhawmdawlna hnathawktu leh chhawmdawl nan kalphung mumal a awm loh avangin harsatna kan tawk nasa em em thin a ni. Tunhma kha chuan helam buaipuitu ber ni a lang thin chu Relief & Rehabilitation Department hi ni a hriat a ni a. He Department hi Aizawlah chauh an awm a. District dangah chuan DC Office hian an hmui mai thin ni a hriat a ni a. Tunah phei chuan Mizoram State Disaster ManagementAuthority (MSDMA) hmalakna niin kan hre ta ber a. MSDMA pawh hi District dangah chuan DC Ofice-ah Cell hran deuha dah chauh a ni a. Annual Plan & Budget an neih pawh hriat a ni meuh lova. An hmalakna pawh hian kuthnathawktute a huam tel meuh lo niin a lang. Hetiang hi kan dinhmun a nih avangin Kuthnathawktute tan pawh chhiatna a lo thlen thulh a chhawmdawlna hna thawk ve thei tur Department mumal tak siam a, chhawmdawlna hna thawh dan tur mumal tak siam ni bawk se. Mizoram Annual Plan & Budget atanga 2% tal kuthnathawktute tan a hran a Farmers’ Welfare Fund dah nise.


3.      Administrative Reform:
i)             Agriculture & Allied Department-te hi Minister pahnih aia tam lo in chang se.
ii)          Agriculture & Allied Department-te hian thawhhona (co-operation) tha tak an neih theih nan Comissioner pakhat enkawl tir ni se. An hmalakna tur chin ramri (Demarcation) mumal tak siam ni se.
iii)        Agriculture Marketing hi Directorate hranga siam ni se. Kuthnathawktute tharchhuah leh a hralhna lam ngaihtuah a enkawl tu tur Agriculture Production  & Marketing Comissioner dah ni se.
iv)        MAMCO leh MIFCO te hi, kuthnathawktute tana tangkai taka hna an thawh theih nan tih danglam ni se. Helama thiamna bik nei enkawl tirin, hnathawktu tur mi thiam tam zawk chher chhuah ni se.
v)           Agriculture & Allied Department-te Directorate-te hi Aizawlah vek dah lovin an hmalak tamna ber District Headquarters-ah te dah ni se.
vi)        Directorate of Agriculture (Research & Education) hi changtlung zawk leh lian zawka kalpui ni se. Anni hian kan ram mil a thlai chin tur tha ngaihtuah te, Kuthnathawktute zirtirna tha pek leh ram mamawh thiamna chawkluh hna te an thawk ang.
vii)          Minor Irrigation Department hi tun aia lian zawk a siam a, Agriculture Engineering Department-a leh ni se. Chuta thawktur chuan Agriculture Engineering, Civil Engineering, Electrical Engineering leh Mechanical Engineering lama thiamna nei te thawk thei tura siam ni se.

4.      Land Reform:
i)             Kan ram neih dan (Landholding System) hi uluk leh chiang takin en fel vek ni se. e.g Sorkar Department ram, Forest reserve, Kohhran ram, Pawlho (Association/NGO) ram, Mimal ram
ii)          Ram neih dan diklo leh felhlel te chu cancel vek ni se.
iii)        Ram nei duai ringawt enkawllo te chu an Ram pass Cancell vek ni se.
iv)        Inhmun tih loh Huan/lo ram ang chi reng reng a nghet a Patta/LSC pass pek phal loh ni se.
v)           Huan/lo ram ang chi reng reng Permit/Land Lease pek chuah dawnin chhungkaw tam dan a zir te, thawh theih dan a zirte in Land Celing fel tak siam ni se la. A enkawl hun chhung (period) fel tak siam ni se. Enkawl hun chhunga tawp chuan Sorkar/Vantlang ramah dah leh zel ni se. Enkawl tha leh enkawl zui zel thei te chu hunbi mumal tak siamin pawhsei (extend) sak theih ni se.
vi)        Kan Luitui te humhalha vawn nun leh tihpun zel a nih theih nan tlang sang leh lui hnar area te chu a zau zawng bithliahin Forest Area-ah dah a, humhalh that tlat ni se. Chutiang hmuna huan/lo ram lo nei sa te chu hmun dang remchangah an ram transfer sak theih ni se. Hetianga hma la tur hian khaw tinah VC te, NGO-te leh mipuite nen ruahmanna siam zel ni se.
vii)      Huan/lo ram lei leh hralh hi khap ni se.


5.      Agriculture & Allied Activity Reform:
i)             Mizote hian Buh (Rice) hi kan chaw pui ber a nih avangin Mizoram mamawh ‘Buh’ thar chhuah hi ngaih pawimawh ber ni se. A tharchhuahna tur senso (Production Cost)  hi a tam emaw engtianga  tan lak ngai pawh ni se, kan thar chhuak ngei ngei tur a ni. Hemi atana hmalakna turah chuan leilet siam sa leh siam theih la awm atangin hma lak a ni se. A bik takin Pu Sarat Pawar, Union Agriculture Minister-in min lo tiam tawh Chamdur, Lawngtlai District a mi leh Phura, Saiha District a mi te hi Buh thar chhuahna tur hmunpui (Rice Bowl) ni thei tura hma lak ni se. Hengte a puitlin hma pawhin tlangram lo neih dan tha hmanga hma lak ni se. Leilet tamna leh Buh thar tamna bialah te buh herna khawl (Rice Mill) din ni bawk se.Buh thartute buh thar chhuah chu FCI buhfai Mizorama a lo thlenna rate anga leisak vek ni bawk se.
ii)          Buh a kan intodelh bakah Horticulture Crops leh Agro-Forestry ah te hmalakna tur bik (Selected Crops) ruahmanna siam ni se. Heng bakah hian sum chang thlai (Annual Crops/Commercial Crops) ah te hmalakna tur bik siam thin ni se.Chung thlai leh thei te chu hlawk leh hlawhtling taka tharchhuah a nih theih nan a ching tute chu englai pawhin mithiam te’n an enkawlpui theih nan leh puih an ngaihna lai apianga chhawmdawl turin Sorkar-in ruahmanna siam se.
iii)        Heng buh leh tlai chawmna tur leitha siam dan hrang hrangte hi Kuthnathawktute zirtir thin ni se la. An siam chhuah ang angte chu Company atanga  kan leina leh kan phurhthlenna rate anga leisak zel ni bawk se. Chungte chu a mamawhtute hnenah subsidy-a pek chhuah leh thin ni se.
iv)        Heng buh leh thlaite bakah hian Ranvulh leh sangha khawi lamah hma lak ni bawk se. A bik takin Sial, Bawng, Kel leh Vawk te hi a vulhna hmun bik siamin mithiamte thutchilhna hnuaiah enkawl ni se. Kan ram mamawh bakah ram pawna hralhchhuah tham nei thei tura hma lak ni se. Tin, sangha khawi ngawt hi chuan intodelh a harsat dawn a vangin lui sangha te humhalhin, tihpun lamah pawh tan lak ni bawk se. Sangha man dan tur leh enkawl dan tur fel tak siam ni se.


6.      Industrial Development & Reform:
i)             Kan thar chhuahte vawn thatna leh sawngbawlna tur Agro-based Industries; kan tharchhuah tam dan leh mamawh ang zelin District tinah din tura hma lak ni se.
ii)          Kan rama kan thlai ei leh bar tam takte hi hrisel lo; damdawi (chemical) tel tam tak awma hriat a ni a. Hei hian ram mipuite hriselna a khawihchhe nasa hle a hriat a ni a. Chuvangin kan thlai thar te, state dang atanga kan lakluhte hi a thianghlim leh thianghlim loh enfiahna tur Pesticide Residue Testing Laboratory a tulna hmun apiangah dah ni se. Hetiang lama mithiam pawh chherchhuak a, enkawl tir ni se. Thlai leh kan eitur thil dang dangte endik a ni anga, Tur hlauhawm (chemical) te hmuhchhuah (detect) a nih chuan chutiang titute chu dan anga an chungah hremna lekkawh zel ni se.
iii)        Kan rama Mau te hi tha taka humhalh leh enkawl ni se. Mau hmanga kan din chhuah theih nan Paper Mill changtlung tak din ni se.
iv)        Ran vulh lama hmasawnna lo thleng chho zel in a mamawh dawn avangin Sa sawngbawlna leh a vawn thatna siam ni bawk se.






7.      Rules & Regulation Reform:
i)             Kan rama kuthnathawktute kan him a, hamthatna kan chan theih nan dan mumal tak siam ni se.
ii)          Tuna kan dan neihsa, heng – The Mizoram Horticulture Fruit & Nursery Act te, Seed Act te, The Mizoram Animal Control Act te leh a dangte hi ennawn a, a tul anga siam that a, mipui te zirtirna pek leh hrilh hriat ni se. Kan mamawh ang zel a Dan tharte pawh siam thin ni se.
iii)        Kuthnathawktute’n hamthatna an neih theihna turin Crop Insurance Scheme te, Support Price-te leh Transport Subsidy mumal takte siam sak ni se.


8.      Transport & Communication Development:
Agriculture Potential Area hrang hrang pawhtu kawngpui kan neihsa chei that mai bakah a tulna hmun apiangah Agriculture Link road laih zel ni se. Plan & Estimate pawh PWD SoR anga siam ni se. Black Topping thlenga a tha thei ang bera thuam zel ni se.


9.      Farming System reform:
i)             Thlai chin hmalakna reng reng hi Organic Farming System emaw Bio-Farming System emaw a a theih chin chinah chuan kalpui thin ni se.
ii)          Hmalakna ah Integrated Farming System a a tam thei ang ber kalpui ni thei se.
iii)        Development Work reng reng hi a theihna leh a remchang a nih chuan Integrated Development System-a kalpui ni se.
iv)        Hmalakna reng reng Ecosystem siam tha thei zawnga kalpui ni se.
v)           Huan leh lo enkawl leh sawngbawlna atan Contour Farming/Changkham Technology hmanga hma lak ni se.

10. Kan rama Lui leh a phaizawlte humhalh:
Kan rama lui kam phai zawlte hi Agriculture lama kan innghahna leh kan ei tur kan tharchhuahna hmun pawimawh takte a ni a. Kan ram Ecological balance ngaihtuah chunga Hydel Project te siam ni se. Tuna khuah mek Tuirial Hydel Project bakah Kolodyne Hydel project te hi tha taka tihpuitlin nise. Hmachhawp bik nei lova rem leh rem lova, hmun hrang hrang a Mini-Hydel project / Hydel Project siam tumna hian kan ram Ecological balance thui takin a ti chhe mek a, chubakah Corruption lian tak thlen tu a ni thei a, chuvangin AMFU chuan kan mamawh tawk power siamchhuah hi a duh dan a ni.  

*****************************************

Comments

Popular posts from this blog

AMERICA SAWRKAR TUKTLAWM ZAWH LOH VIETNAM RAM TLAWH THU

E.PHAILENG COMMUNITY WATER TANK UNDER PMKSY WDC (IWMP) AIZAWL-VII